Արցախը պիտի ցոյց տայ, թէ մենք որքանո՞վ հաստատուած ու յառաջացած են որպէս հասարակութիւն եւ պետութիւն:
Փրոֆ. Արա Սայեղ. Հայաստանէն դուրս բնակող գիտական մտաւորականութիւնը, իր ստեղծարար մօտեցումներով, անփոխարինելի ներուժ մը պէտք է դարձնել հայ ժողովուրդին համար:
Կ'արժէ մտածել արեւմտահայ լեզուի հեղինակութիւններէ բաղկացած մարմին մը յառաջացնելու մասին: Երիտասարդական խանդը խառնել ամբարուած գիտելիքներուն եւ փորձառութեան: Արդիւնքը վստահ աւելի լաւ կ'ըլլայ:
Ահա թէ ինչ աւերներ կրնայ գործել մէկ անհատը, որ կ՛առաջնորդուի ամենաստոր նկրտումներով` փառամոլութեամբ, ոճրամէտութեամբ, ընչաքաղցութեամբ, դաւաճանութեան յստակ հակումներով:
Դեղորայքի շուկային մէջ, լիբանանցի ճարպիկ վաճառականը յաջողած է անցնող մէկ տարուան ընթացքին գրպանել մօտ մէկ միլիառ տոլար:
Ժամանակն է որ մեր կարդացածներն ու լսածները չսեփականացնենք հալած իւղի պէս.... տարակուսինք եւ հարցադրենք...որովհետեւ ճշմարտութիւնը կրնայ այլ տեղ ըլլալ:
«Մեր զաւակներուն հոգեմտաւոր զարգացումն ա՞լ այսքան աժան է միթէ, որ այս պատասխանատուութիւնն ալ թօթափենք մեր ուսերէն եւ բաւարարուինք «կրցածնիս կ'ընենք կոր», «բոլոր երկիրը նոյն վիճակին է» ինքնամխիթարական յանկերգներով:»
Ինչո՞ւ մեր ժողովուրդը հակամէտ է ընկալելու եւ պահելու թրքատիպ երեւոյթները: Մեր ժողովուրդը ինչո՞ւ կը յամառի իրմէ չվանելու թրքական ազդեցութիւնները եւ տկարութիւն ունի անոնց հանդէպ:
«Հայութեան տարբեր օղակները պէտք է առանձնայատուկ ջանք գործադրեն դիմացինը հասկնալու, դիմացինի վիճակին մէջ մտնելու, այդ վիճակին համապատասխան երբեմն նոյնիսկ տհաճ, հանգիստի գօտիէն դուրս բերող քայլեր կատարելու համար:»
Օտար երկինքներու տակ, ընկերային, տնտեսական, մշակութային եւ քաղաքական բազմազան ազդեցութիւններու ենթակայ մեր ժողովուրդը, իր նոր դիմագիծի փնտռտուքին մէջ, սկսած է անջատուիլ իր ամբողջ անհատականութիւնը կերտած մօտիկ թէ հեռաւոր անցեալի պատմութենէն:
Ղեկավարութիւնը ինքնանպատակ չէ, ոչ ալ ինքնակոչ եւ վերէն վար ինքզինք ընտրող ընտրանիի մը մենաշնորհը։ Անիկա կոչուած է ծառայելու ժողովուրդին, ըլլալու անոր հետ եւ անոր համար։