Մայք Յակոբեան՝ տաղանդաւոր արուեստագէտ մըն է եւ մօրս կողմէ երկրորդ զարմիկ մը։ Ան իր կարեւոր հետքը ձգած է գեղանկարչութեան, երաժշտութեան, գրականութեան եւ բանաստեղծութեան աշխարհին մէջ։ Անոր մեծհայրը՝ «Աշըք (աշուղ) Խաչերը», մեծհօրս՝ «Հաննէս աղբար»ին (Յովհաննէս Պոյաճեան) եղբայրն էր։ Մինչեւ Մայքին արտագաղթը Լիբանանէն՝ 1983-ին, քաղաքացիական պատերազմին պատճառով, յաճախ կը հանդիպէինք ընտանեօք:
Մայք խորապէս ազդած է երաժշտութեան հանդէպ իմ ունեցած սիրոյս վրայ: Կարօտով կը յիշեմ այն օրերը, երբ կ’այցելէինք իրենց բնակարանը Պէյրութի Խալիլ Պատաուի թաղամասին մէջ՝ ուր կ’ունկնդրէինք հայկական ու արեւմտեան «փոփ» երգ ու երաժշտութիւն։ Ձայնապնակներու 33 եւ 45 «թուր»երու օրերն էին:
Այդ օրերուն Ատիս Հարմանտեան սկսած էր տիրական դէմք դառնալ Պէյրութի մշակութային կեանքին եւ հայ երիտասարդ սերունդին մէջ։ Հասմիկ Մանասէրեանն ալ նոյնպէս ծանօթ անուն մը դարձած էր, ինչպէս նաեւ՝ Ժագ Գոճեանը, որ յատկանշական ներդրում ունեցած է սփիւռքի արդի հայկական «էսթրատային» երաժշտութեան ու անոր զարգացման եւ տարածման ջանքերուն մէջ: Առաջին անգամ Մայքէն լսած եմ այս անունները: Դեռ չեմ խօսիր աննման «Պիթըլզին» մասին, որուն երկրպագուն դարձայ հետագային եւ մինչեւ վերջ:
Մայքին ջերմ, ընկերասէր եւ սիրառատ բնաւորութիւնը անմոռանալի դարձուցած են այդ պահերը: Կը յիշեմ նաեւ անոր վաղ շրջանի գեղանկարները, որոնք կը զարդարէին իրենց տան պատերը՝ իբրեւ վկաները անոր զարգացող տաղանդին:
Այս յօդուածով պիտի փորձենք քննարկել Մայք Յակոբեանի հարուստ կենսագրութիւնը՝ խորանալով անոր կեանքին, կրթութեան եւ աշխատանքի ու արուեստի տարբեր աշխարհներէ քաղած կենսափորձին մէջ, որոնք զինք ձեւաւորած են իբրեւ արուեստագէտ:
Պիտի փորձենք նաեւ թափանցել անոր գեղարուեստական անհատականութեան մէջ՝ վեր հանելով իր ստեղծագործական առանձնայատկութիւններն ու կրած ազդեցութիւնները: Վերջապէս, կ’անդրադառնանք երաժշտութեան եւ բանաստեղծութեան հանդէպ Մայքի ունեցած խոր սիրոյն, եւ թէ ինչպէս այդ յոյզերը կը միահիւսուին եւ կ’ամրապնդեն իր նկարչական արուեստը ու զինք կը վերածեն ամբողջական արուեստագէտի մը:
* * *
Գոյներու եւ յոյզերու երգիչը, ահա այսպէս կը բնութագրեմ Մայք Յակոբեան արուեստագետն ու երգահանը։ Անոր գեղարուեստական նկարագիրը հիւսուած է անկեղծութէամբ, խոնարհութէամբ եւ իր արուեստին նկատմամբ աներեր յանձնառութեամբ: Մայքի գործերուն հետեւողը կը հիանայ անոր ջերմ, հոգեհարազատ գոյներու, գիծերու եւ ձեւաւորումերու նրբագեղցկութեամբ:
Պէյրութ ծնած, Մայք նկարելու իր ձիրքը յայտնաբերած է ՀԲԸՄ-ի Յովամիմեան-Մանուկեան երկրորդական վարժարանին մէջ, ուր տնօրէն Արա Թօփճեանի եւ արուեստի ուսուցիչ Վազգէն Թիւթիւնճեանի դաստիարակութիւնը առանցքային դեր ուեցած է իր զարգացման մէջ: Հակառակ Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմին պատճառած արհաւիրքներուն, Մայքի նուիրումը արուեստի հանդէպ երբեք չէ ցնցուած, բայց պարտադրած է իրեն հեռանալու իր պաշտած երկրէն։ Աշխատանքային երկար թափառումներէ ետք, ան հաստատուած է Գալիֆորնիոյ Փասատինա քաղաքը, ուր շարունակած է ու կը շարունակէ ստեղծագործել՝ միշտ անսալով իր ներքին ձայնին:
Մայքի պաստառները կը բնութագրուին իրենց վառ գոյներով եւ համարձակ գիծերով, որոնք կը դրսեւորեն իր ներքին խորաթափանց զգացումները եւ կեանքի նկատմամբ լաւատես աշխարհայեացքը: Ան իր ներշնչումը առած է համաշխարհային համբաւի տիրացած տպաւորապաշտ եւ ֆովիսթ (impressionist եւ fauvist) արուեստագէտներէ, ինչպէս՝ Վասիլի Քանտինսքի, Փոլ Կոկէն, Վինսընթ վան Կոխ եւ Հանրի Մաթիս: Այս ազդեցութիւնները ակնյայտ են իր ստեղծագործութիւններուն արտայայտած աշխուժութեան եւ կենդանութեան մէջ, որոնք ընդհանրապէս ուրախութեան մթնոլորտ մը կը ստեղծեն իրենց շուրջ: Ան կ’ուզէ լոյսով եւ երջանկութեամբ ողողել դիտողին հոգին:
Փոքր տարիքէն իսկ Մայք կը դրսեւորէ անհատականութեան լուրջ, խելացի եւ աշխատասէր յատկութիւններ, որոնք ոչ միայն նշմարելի են իր անձնական կեանքին, այլեւ՝ գեղարուեստական գործերուն մէջ: Անոր նկարները միաձուլուած են իւրայատուկ գիծերու, ձեւերու եւ գոյներու ներդաշնակութեամբ՝ ստեղծելով հրաշալի խորհրդաւորութեամբ, խաղաղութեամբ եւ լոյսով յագեցած միջավայր մը: Անոր բոլոր աշխատանքները ուշագրաւ ձեռքբերումներ են իրենց ոգիով եւ բանականութեամբ։ 
Մայք կը հաւատայ, որ արուեստը պէտք է ցոլացնէ արուեստագէտին հոգին եւ հանդիսանայ անոր ներքին յոյզերուն թարգմանը, եւ ոչ թէ պարզ վերարտադրողը իրականութեան: Այս աշխարհայեացքը խորապէս արմատաւորուած է անոր ստեղծագործութիւններուն մէջ, ուր իւրաքանչիւր գեղանկար ունի իր պատմութիւնը՝ թէ՛ անձնական եւ թէ՛ մշակութային խորքով:
Ան յաջողած է կերտել գեղարուեստական եւ կենսունակ աշխարհի մը իր սեփական տեսլականը: Անոր ինքնատպութիւնը, նուիրուածութիւնն ու խանդավառութիւնը կ’արդիւնաւորուին արուեստի լուսաւոր գործերով: Չմոռնանք, որ հոն ներդաշնակութիւնն է որ կը տիրէ, եւ այս համադրութիւնը կ’արտացոլայ նիւթերու գիծերուն եւ գոյներուն մէջ: Մայք խոր հետազօտող մըն է բնութիւնը, ու ինքզինք կ’արտայատէ ինքնավստահօրէն, հետեւողական կշռոյթով, իմացական ոգիով եւ մշտադալար կորովով՝ ստեղծելով կենսայորդ աշխարհ մը, որ միայն հիացմունք կը պատճառէ դիտողին:
Ազդուելով իր ժամանակի մշակոյթներէն, Մայքին արուեստը կը թափանցէ այն միջավայրերու իւրայատկութեանց մէջ, ուր ան ապրած է, ինչպէս՝ Լիբանան, Ափրիկէ, Լոնտոն, Ֆրանսա եւ այլուր: Անոր գեղանկաները դրոշմուած են այս վայրերու յուշերով եւ տպաւորութիւններով` կտաւի վրայ փոխադրելով իր գտնուած վայրերուն եզակի գեղեցկութիւններն ու փորձառութիւնները: Անոր ստեղծագործութիւններուն վառ գոյներն ու համարձակ գիծերը կը դրսեւորեն ապստամբութիւն մը արուեստի մութ, միջնադարեան ըմբռնումներուն դէմ, ինչպէս զինք ոգեշնչած առաջին տպաւորապաշտները՝ իր իսկ խոստովանութեամբ:
Շատեր Մայքի գործերը կը համեմատեն հայրենի մեծ գեղանկարիչ Մարտիրոս Սարեանի վառ գոյներուն, սակայն ան կը մերժէ այս բաղդատականը ու կը հաստատէ թէ Սարեանի գործերը տեսնելէ շատ առաջ, ինք հմայուած էր Քանտինսքիի, Կոկենի, Վան Կոխի եւ Մաթիսի տպաւորապաշտ գործերով ու ազդուած անոնցմէ: Անոր հիացումը այս արուեստագէտներուն հանդէպ սկսած է դպրոոցական տարիներէն, երբ երկրորդական վարժարանի աշակերտական տարիներուն ան կ’այցելէր Պէյրութի «Librarie Du Liban» գրախանութը, ուր հանդիպած էր վերը յիշուած արուեստագետներու մասին գրուած գիրքերու, գնած զանոնք ու խորասուզուած անոնց արուեստի գաղտնիքներուն մէջ: 
Այս գեղանկարիչներուն համարձակ եւ արտայայտիչ ոճերու, վառ գոյներու ծալքերուն բացայայտումը ձեւաւորած է Մայքին գեղարուեստական աշխարհահայեացքը: Ան կը հաւատայ որ արուեստը պէտք է ոգեշնչէ եւ վերացնէ` ստեղծելով հեքիաթային գեղեցիկ ու խորհրդաւոր աշխարհ մը՝ գիծերու, ձեւերու եւ գոյներու ներդաշնականութեամբ: Գեղագիտական այս մօտեցումը հիմնական տեղ կը գրաւէ Մայք արուեստագէտի ինքնութեան մէջ՝ զինք մղելով ստեղծագործելու գործեր, որոնք ո՛չ միայն գեղեցիկ են արտաքնապէս, այլեւ՝ խորապէս իմաստալից:
* * *
Մայք Յակոբեան բազմատաղանդ արուեստագէտ մըն է։ Անոր ստեղծագործական ոգին չ’արտայայտուիր միայն գեղանկարչութեամբ, այլ նաեւ՝ երաժշտութեամբ եւ բանաստեղծութեամբ: Ան խոր սէր ունի արուեստի այս սեռերուն հանդէպ, որոնցմէ իւրաքանչիւրը կը սնուցանէ եւ կը հարստացնէ միւսը՝ ստեղծելով ուրոյն եւ գեղարուեստական վառ ինքնութիւն մը, որ կը կոչուի «Մայք Յակոբեանի պայծառ արուեստ»:
Երաժշտութեան հանդէպ Մայքին սէրը կը ծաղկի երբ տակաւին պատանի աշակերտ էր Յովակիմեան-Մանուկեան երկրորդական վարժարանին մէջ, ուր նաեւ արմատաւորուած է իր նուիրումը բանաստեղծութեան նկատմամբ: Ոգեշնչուած 1960-ական թուականներու անգլիական «փոփ» (էսդրատային) խումբերէն, մասնաւորաբար «Beatles»էն, Մայք կ’երազէր ստեղծել իր սեփական էսդրատային խումբը: Ան կը սկսի երգեր գրել եւ կը խնդրէ իր դասընկերէն՝ Յարութ Սարգոյեանէն, որ կիթառ կը նուագէր դպրոցի HOVMANS նուագախումբէն՝ երաժշտութիւն յօրինել այդ խօսքերուն համար: Անոնք միասին կը պատրաստեն բազմաթիւ երգեր, որոնք եթէ հրապարակուէին, շատ հաւանաբար մեծ ժողովրդականութիւն վայելէին այդ օրերուն: Յովակիմեան-Մանուկեանը աւարտելէ ետք, Մայք կը մասնագիտանայ ճարտարագիտութեան մէջ իբրեւ senior highway civil draftsman ու այսպէս կը սկսի իր ճամբորդութիւններու եկար շարանը: Առաջին ճամբորդութիւններէն մէկուն՝ Ճետտայէն Պէյրութ վերադարձին, ան կը գնէ երգեհոն (organ) մը ու կը նուիրուի նաեւ երաժշտութեան՝ նոյնիսկ երկրին քաոսային պայմաններուն մէջ:
Մայքի համար երաժշտութիւնը պարզապէս ականջին հաճելի տարր մը չէ: Ան կը բխի ներքին պահանջէ մը, որ կը հետեւի իր գեղարուեստական տարերքին: Ան յաճախ կը գծէ ունկնդրելով թէ՛ արեւմտեան եւ թէ՛ հայկական ժողովրդական երաժշտութիւն՝ անձնատուր ըլլալով մեղեդիներուն, որոնք թեւ ու թռիչք կու տան, կը ոգեշնչեն ու եռանդ կը հաղորդեն իր հոգիին: Երաժշտութեան եւ նկարչութեան այս միասնութիւնը ակնյայտ է Մայքի ստեղծագործութիւններու կշռութաւոր բնոյթին ու որակին մէջ, ուր գիծերը, ձեւերը եւ գոյները կը միաձուլուին՝ ստեղծելով տեսողական համանուագ մը, որ կ’արձագանգէ դիտողներու հոգիներուն մէջ:
Բացի երաժշտութենէն, գրականութիւնը եւ մասնաւորաբար բանաստեղծութիւնը նշանակալից դեր կը խաղան Մայքի գեղարուեստական կեանքին մէջ: Աշակերտութեան շրջանին, ան գրած է բազմաթիւ բանաստեղծութիւններ, որոնցմէ մէկ քանին հրատարակուած են դպրոցի «Նուիրում» պարբերականին մէջ: Անոր ոտանաւորները, յաճախ միաձուլուած են արեւելահայերէն եւ արեւմտահայերէն արտայայտութիւններով, ընդհանրապէս կը խօսին սիրոյ, հայրենասիրութեան, միասնականութեամբ պայքարի, ցեղասպանութեան եւ Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմին մասին: Մայք հեղինակ է արուեստի մէկ քանի հատորներու, ուր պատկերուած են իր ապրած, զինք տպաւորած ու ոգեշնչած դէպքերն ու բնութեան տեսարանները: Այս բանաստեղծութիւնները պարզ են, բայց հարուստ՝ յոյզերով եւ պատկերներով: «Յոյսի համար» գործը, օրինակ, կ’արտայայտէ Մայքին տոկունութիւնը եւ կառչածութիւնը լաւատեսութեան՝ տառապանքի եւ տուայտանքի պայմաններու մէջ:
* * *
Մայք Յակոբեան բազմատաղանդ արուեստգետի սէրն ու նուիրումը գեղանկարչական արուեստին հանդէպ՝ զուգորդուած երաժշտութեան, գրականութեան եւ բանաստեղծութեան հետ, ցոյց կու տայ բազմազանութիւնը իր ստեղծագործական տաղանդին: Իր պաստառներուն, երգերուն եւ բանաստեղծութիւններուն միջոցով, ան իր ուրոյն ներաշխարհն ու աշխարհահայեացքը կը դարձնէ սեփականութիւնը իր լայն շրջապատին` բոլորը հրաւիրելով զգալու իր գեղարուեստական հոգիին գեղեցկութիւնն ու խորութիւնը:
