Ինչպիսի՞ մտածելաձեւ ունիք (Ա. մաս)

Մարդիկ կ՛ունենան զանազան տեսակի մտածելաձեւեր: Մտածելաձեւերու քանակը իսկապէս կախեալ է անկէ, թէ որքանո՞վ կ՛ընդհանրացնենք «մտածելաձեւ» բառը: Միւս կողմէ անիկա կրնայ պարզապէս տեղաւորուիլ երկու մտածելաձեւի մէջ՝ դրական եւ ժխտական:

Բնաւ մտածա՞ծ էք, թէ ինչպիսի մտածելաձեւ (mindset) ունիք:

Վարը ներկայացուած մտածելաձեւերը նկատի ունենալով, կարելի է գաղափար մը կազմել, թէ ինչպի՛սի մտածելաձեւեր օգտակար են մարդոց կեանքին համար եւ որոնք վատ ձեւով կ՛ազդեն անոնց կեանքի ընթացքին վրայ:

Ինչպէս իւրաքանչիւր անձ մտածելաձեւ մը ունի, ժողովուրդներ եւս իրենց յատուկ մտածելաձեւերը ունին:

Բայց ի՞նչ է մտածելաձեւը:

Բառարաններու համաձայն, «մտածելաձեւ»ը՝  «Մտային անփոփոխ վերաբերմունք կամ տրամադրուածութիւն է, որ կը կանխորոշէ մարդու մը արձագանգները եւ իրավիճակներու վերաբերեալ մեկնաբանութիւնները»: Այս բացատրութենէն մեկնած յստակ կը դառնայ, որ այն մտածելաձեւը, որ մարդիկ կ՛որդեգրեն կեանքի մէջ, դիւրութեամբ կրնայ որոշել, թէ որքան յաջողութեան, երջանկութեան եւ հարստութեան կրնայ հասցնել զիրենք:

Քանի՞ տեսակի մտածելաձեւ գոյութիւն ունի

Որքան ուշադիր նայինք մտածելաձեւերուն, այնքան աւելի տարբերակներ կամ զատորոշումներ կրնանք նկատել: Այնուամենայնիւ, մարդոց մեծամասնութիւնը կը տեղաւորուի փոքր թիւով՝ որոշակի մտածելաձեւերու մէջ:

Մտածելաձեւերը, որ նշուած են վարը (15-րդէն սկսելով եւ հասնելով մինչեւ առաջին), անոնք են, որոնց մէջ կը մտնեն մարդոցմէ շատեր. անիկա կամ լաւ բան մը կրնայ ըլլալ իսկապէս եւ կամ շատ վնասակար բան մը:

  1. Ընկերային մտածելաձեւ

Մարդիկ որոնք ընկերային մտածելաձեւ ունին՝ կը սիրեն այլ մարդոց հետ ժամանակ անցընել, նոր ընկերներ գտնել եւ նոր մշակոյթներու ու կեանքի զանազան ուղիներու ծանօթանալ:

Մարդիկ, որոնք ընկերային են, կը զարգանան իրենց ընկերներուն հետ ժամանակ անցընելով: Սակայն անոնք նաեւ ենթակայ են հարուածներու՝ անծանօթ մարդոց հետ խօսելու պատճառով:

Ընկերային մտածելաձեւ ունենալու առաւելութիւնները.

-Նոր բարեկամներ գտնելը դիւրին կը թուի ըլլալ անոնց համար:

-Հաղորդակցութեան մեծ ձիրքեր կ՛ունենան:

-Ստեղծուած ընկերային կացութիւններու մեծամասնութեան մէջ կրնան հանգիստ զգալ:

Ընկերային մտածելաձեւ ունենալու անպատեհութիւնները.

Ուրախ զգալու համար կրնան կախեալ ըլլալ ուրիշներու հետ ժամանակ անցընելէն:

-Կրնան մտահոգ ըլլալ, որ ուրիշներ ի՛նչ կը զգան իրենց հանդէպ:

Արդեօք ունի՞ք ընկերային մտածելաձեւ:

  1. Յառաջդիմութեան (աճելու) մտածելաձեւ

Հիանալի մտածելաձեւ մըն է յառաջդիմութեան մտածելաձեւը: Մարդիկ, որոնք փափաքը ունին եւ կ՛աշխատին յառաջդիմելու՝ շարունակ իրենք զիրենք կը բարելաւեն: Անոնք կը սիրեն «մարտահրաւէր»ները եւ միշտ աւելի լաւ կ՛ըլլան քան այն ինչ որ էին նախապէս:

Դիւրութեամբ կարելի է նշմարել եթէ մէկը յառաջդիմութեան մտածելաձեւ ունի:

Այս մտածելաձեւը ունեցող մարդիկ կը սիրեն միշտ աւելցնել իրենց գիտութիւնը: Մարզասրահ երթալը առօրեայ վարժութիւն կը դարձնեն: Անոնք յաճախ ձեռնարկատէր կը դառնան ուզելով ուրիշներուն օգնել, որպէսզի անոնք եւս յառաջդիմեն ու մեծնան: Այսպիսի մարդիկ կացութիւն մը բարելաւելու հեռանկարը կ՛ունենան:

Յառաջդիմութեան մտածելաձեւ ունենալու առաւելութիւնները.

– Շատ արագ ժամանակամիջոցին կրնան բարելաւել իրենց կեանքի տարբեր ոլորտները:

– Շատ աւելի դիւրին է իրենց համար պէտք եղած աշխատանքը թափել, որպէսզի հասնին յաջողութեան:

Յառաջդիմութեան մտածելաձեւ ունենալու անպատեհութիւնները.

-Այնքան կրնան տարուած ըլլալ աճելով, որ կրնան մոռնալ իրենց կեանքը վայելել:

Արդեօք ունի՞ք յառաջդիմութեան մտածելաձեւ:

  1. Վախի մտածելաձեւ

Վախի մտածելաձեւէն բաժին մը կը գտնուի բոլորիս մէջ: Այնուամենայնիւ, անոնք որոնք կ՛արտօնեն, որ վախի մտածելաձեւը դառնայ իրենց մտածողութեան հիմնական ձեւը, կրնան ունենալ մեծ խնդիրներ:

Մարդիկ, որոնք կ՛արտօնեն, որ վախը խլէ իրենց լաւագոյնը, չեն կրնար լաւապէս օգտագործել ժամանակը՝ իրենց կարողութիւններուն լաւագոյնը բացայայտելու համար:

Բոլոր զգայացունց փորձառութիւնները՝ ճամբորդութեան վայրեր, ձեռքբերումներ եւ նման բաներ երբեք չեն կատարուիր՝ վախնալով, որ բան մը կրնայ սխալ ընթանալ… եւ այդ մէկը կը յանգեցնէ նուազագոյն, եւ անկեղծօրէն ըսած, ձանձրանալի կեանքի:

Վախի մտածելաձեւ ունենալու առաւելութիւնները.

-Խորքին մէջ առաւելութիւններ գոյութիւն չունին:

Վախի մտածելաձեւ ունենալու անպատեհութիւնները.

– Բնաւ չեն կրնար հասնիլ իրենց երազներուն:

– Կ՛ապրին պատեանի մը մէջ վախնալով նոր բաներ փորձելէ:

– Դժուար կ՛ըլլայ անոնց կեանքի նպատակը կամ տարերքը գտնելը:

Արդեօք ունի՞ք վախի մտածելաձեւ:

  1. Ծոյլի մտածելաձեւ

Ծոյլ  ըլլալը բաւական վատ եւ տկար մտածելաձեւ է, եւ այդ նաեւ այնպիսի մտածելաձեւ մըն է, որ շատ մարդիկ կը կրեն մինչեւ օրս:

Մարդիկ ծոյլ դարձած են արագ սնունդի եւ յառաջադէմ արհեստագիտութեան բերումով, ինչպէս՝ հեռատեսիլի եւ ընկերային ցանցերու մոլութիւնը, չնշելով նաեւ կարգ մը այլ գործօններ:

Այսպիսով, ոչ մէկ կարգապահութիւն, շարժելու կամ արդիւնաւէտ բան մը ընելու փափաք կ՛ունենան ծոյլ մտածելաձեւ ունեցողները:

Ծոյլ մտածելաձեւ ունենալու առաւելութիւնները.

-Դիւրին է երջանկութեան հասնիլը, սակայն կարճաժամկէտ արդիւնքով:

Ծոյլ մտածելաձեւ ունենալու անպատեհութիւնները.

– Դժուար թէ մեծ բաներու հասնելու կարգապահութիւնը ունենան:

– Իրենց ժամանակը յաճախ ի զուր կը վատնեն:

– Անոնց առողջութիւնը վտանգուած  կ՛ըլլայ:

Արդեօք ունի՞ք ծոյլ մտածելաձեւ:

  1. Նախանձելու մտածելաձեւ

Այն որ այս մտածելաձեւը ունի, կը նախանձի այլ մարդոց, որոնք հաւանաբար իրենցմէ աւելի լաւ արդիւնքներ կ՛արձանագրեն: Թերեւս անոնք նախանձին մէկու մը յաջողութեան, առողջ յարաբերութիւններուն, աշխատանքին, հարստութեան, մարմնին, արտաքինին…

Թէեւ այս ամենալաւ մտածելաձեւը չէ, բայց եւ այնպէս նախանձելու քանի մը առաւելութիւններ գոյութիւն ունին:

Նախանձելու մտածելաձեւ ունենալու առաւելութիւնները.

-Այդ կրնայ մղիչ գործօն ըլլալ քայլեր ձեռնարկելու:

Նախանձելու մտածելաձեւ ունենալու անպատեհութիւնները.

– Տարուած կ՛ըլլան ուրիշներու ըրածներով:

-Դիւրութեամբ ժամանակ կը կորսնցնեն ուրիշներու վրայ:

-Կրնան ուրիշներու հետ բացասաբար վարուիլ:

Արդեօք ունի՞ք նախանձելու մտածելաձեւ:

  1. Գործարար մտածելաձեւ

Շատ մարդիկ հետաքրքրուած են ձեռնարկատիրութեամբ կամ արդէն իսկ ունին իրենց սեփական «պիզնըս»ը:

Գործարար մտածելաձեւ ունեցողները կը սիրեն ուրիշներուն ծառայել:

Կը սիրեն մարդոց ծառայութիւններ մատուցել եւ օգնել փոխելու աշխարհը, միեւնոյն ժամանակ կը սիրեն աշխատիլ իրենց անձին վրայ եւ կերտել իրենց սեփական ճամբան:

Գործարար մտածելաձեւ ունենալու առաւելութիւնները.

-Ունին այն յատկանիշները, որոնք անհրաժեշտ են ուրիշներուն օգնելու համար:

-Կրնան լուծել դժուար հարցեր:

-Կրնան հասնիլ ֆինանսական ազատութեան եւ անկախութեան:

Գործարար մտածելաձեւ ունենալու անպատեհութիւնները.

– Կրնան չափէն աւելի կեդրոնացած ըլլալ դրամի վրայ:

– Ձեռնարկատէր ըլլալու հետ կապուած մեծ պատասխանատւութիւններ կ՛ունենան, որուն պատճառով լարուածութիւնը աւելի բարձր կրնայ ըլլալ առօրեային մէջ:

Արդեօք ունի՞ք գործարար մտածելաձեւ:

  1. Երազելու մտածելաձեւ

Մարդիկ, որոնք կը կրեն այս մտածելաձեւը, ունին մեծ երազելու եւ մեծ մտածելու կարողութիւն: Անոնք կը սիրեն հաւատալ, որ ամէն բան կարելի է: Անոնք անհաւատալի տեսլականներով հանդէս գալու ունակութիւնը ունին ապագային համար:

Հակառակ, որ երազողի մտածելաձեւը ունի իր թերութիւնները, սակայն անիկա կրնայ խոստանալ արդիւնքներ, որոնք այլապէս դժուար պիտի ըլլար իրականացնել:

Երազելու մտածելաձեւ ունենալու առաւելութիւնները.

-Կարողութիւնը ունին մեծ մտածելու:

-Գիտեն ինչ կ՛ուզեն ապագայէն:

-Կը գիտակցին, թէ որքան բան կրնան կատարել իրենց կեանքին մէջ:

Երազելու մտածելաձեւ ունենալու անպատեհութիւնները.

Երազը լաւ է միայն այն պարագային, եթէ քայլեր ձեռնարկուին այդ երազներուն համար:

Արդեօք ունի՞ք երազելու մտածելաձեւ:

  1. Հետեւորդի մտածելաձեւ

Այս մտածելաձեւը այնպիսին է, որ դիւրութեամբ կ՛արտօնէ ուրիշներուն որոշելու, թէ ի՛նչ կը սպասէ ենթականերուն: Վերջիններս չեն կրնար վերահսկել իրենց կեանքը, բայց «կ՛արտօնուի» անոնց հաւատալու, որ իրենք կրնան այդ մէկը կատարել: Հետեւող մարդիկ չեն սիրեր հարցադրումներ կատարել, ուստի անոնք դպրոց կ՛երթան այնպէս, ինչպէս պէտք է ըլլայ, գործի կը սկսին այնպէս, ինչպէս պէտք է, ընտանիք կը ստեղծեն…

Հետեւորդի մտածելաձեւ ունենալու առաւելութիւնները.

Հետեւորդ ըլլալու վտանգը աւելի քիչ է, եւ անոնք իրենք զիրենք «ապահով» կը զգան:

Հետեւորդի մտածելաձեւ ունենալու անպատեհութիւնները.

– Կ՛երթան այն բաներուն ետեւէն, որ ուրիշները կ՛ուզեն, ոչ անպայման անոր, ինչ որ իրենք կը փափաքին:

-Թերեւս երբեք իսկական երջանկութեան չեն հասնիր:

-Կը հասնին կամ կը կատարեն այնպիսի բաներ, որ 90 առ հարիւրով ուրիշներ եւս կրնան կատարել:

Արդեօք ունի՞ք հետեւորդի մտածելաձեւ:

7.Ագահութեան մտածելաձեւ

Մարդիկ մեղաւոր են, որ միշտ աւելին կ՛ուզեն:

Ժամանակին հարուստ ըլլալը կապուած էր ագահ ըլլալու հետ, ինչ որ թերիմացութիւն մըն է: Ագահ ըլլալէն ոչ մէկ լաւ բան կը ծագի, եւ երբ մարդիկ աւելին ուզեն, երբեք ամբողջական երջանկութեան չեն հասնիր. անոնք չեն գիտեր, թէ որքանով պէտք է շնորհակալ ըլլան կեանքին մէջ:

Ագահութեան մտածելաձեւ ունենալու առաւելութիւնները.

-Կրնայ մղել, որ մարդիկ յաջող եւ հարուստ անձեր դառնան:

Ագահութեան մտածելաձեւ ունենալու անպատեհութիւնները.

-Մարդոց ագահութիւնը կրնայ անոնց մահուան պատճառ դառնալ:

– Միշտ աւելին կը փափաքին եւ բնաւ ամբողջական բաւարարութիւն չեն ունենար:

-Կեդրոնացած չեն ըլլար ուրիշներուն օգնելուն վրայ, որ կեանքի գլխաւոր նպատակներէն մէկն է:

Արդեօք ունի՞ք ագահութեան մտածելաձեւ: 

Ուսուցչական երկարամեայ ծառայութիւն կատարած Թամար Աբովեան (Պէյրութ, Լիբանան) մամլոյ ասպարէզ մտած է ձայնասփիւռի դռնէն. աշխատակցած է Պէյրութի «Ռատիօ-Սեւան» կայանին, ուր պատրաստած է մանուկներու «Շողարձակ» յայտագիրը: Փափաքելով մնալ մանուկներու հետ յարաբերութեան աշխարհին մէջ, հեղինակած է չորս մանկական գիրքեր՝ անգլերէն լեզուով: Մանկավարժական եւ հոգեբանական նիւթերով յօդուածներ ստորագրած է hayemnews.com լրատուական կայքէջին մէջ, աւարտած է անհատի հոգեբանական զարգացման վերաբերող շարք մը գիտական դասընթացքներ:

Subscribe
Տեղեկացում
guest
0 Comments
Oldest
Newest Most Voted
Inline Feedbacks
View all comments
0
Would love your thoughts, please comment.x
()
x